REVOLUTIE

Zonder overdrijving kan worden gesteld dat er op het gebied van cannabisbeleid een internationale revolutie op gang is gekomen. Een paar recente doorbraken op een rijtje.

Beeld: Wernard Bruining

VERENIGDE STATEN

Een historische doorbraak was het behalen van een meerderheid voor legalisering van cannabis in de staten Colorado en Washington State op 6 november 2012. Toekomstige geschiedschrijvers zullen die zesde november aanwijzen als het begin van het einde van het wereldwijde verbod op cannabis. In beide staten mogen burgers van 21 jaar en ouder een ounce (ca. dertig gram) cannabis bezitten, in Colorado is ook de thuisteelt van een beperkt aantal planten voor persoonlijk gebruik gelegaliseerd. De legale verkoop van cannabis is dit jaar in beide staten van start gegaan.

Van groot belang is het memorandum dat minister van justitie Holder op 29 augustus 2013 aan alle officieren van justitie verstuurde. Het ‘Holder memo’ bevat een fundamentele koerswijziging: de landelijke overheid verzet zich niet langer tegen staten die zelf cannabis legaliseren. Zolang de lokale regels effectief zijn en worden gehandhaafd, zal de federale overheid niet ingrijpen.

Mede dankzij de bemoedigende resultaten in Washington en Colorado is de Amerikaanse publieke opinie inmiddels in meerderheid voorstander van legalisering. In meerdere staten staan ballot initiatives op de agenda om cannabis te legaliseren, voor medicinaal gebruik (Florida, Ohio, Pennsylvania) of voor alle gebruik (Oregon, Alaska). In oktober 2014 decriminaliseerde Philadelphia, de op vier na grootste stad van Amerika, cannabis. Bezit tot een ounce (ca. dertig gram) cannabis wordt voortaan ten hoogste bestraft met inbeslagname en $25 (nog geen €20) boete. Ter vergelijking: in Nederland kan bezit van élke hoeveelheid cannabis tot vijf gram worden bestraft met €75 boete en inbeslagname. Boven de vijf gram volgt sowieso vervolging.

EUROPA

Ook in Europa is een duidelijke beweging naar decriminalisering en regulering van cannabis te zien. In Spanje floreren al sinds de jaren negentig Cannabis Social Clubs, die zelf telen voor hun leden. Anno 2014 zijn het er honderden. Alleen al in Barcelona wordt het aantal clubs geschat op 200, vergelijkbaar met het aantal coffeeshops in Amsterdam (208). België telt inmiddels vier van zulke Cannabis Social Clubs, waarvan Trekt Uw Plant in Antwerpen en Mambo Social Club in Hasselt de bekendste zijn. Portugal en Tsjechië hebben consumptie en bezit van geringe hoeveelheden van alle drugs voor persoonlijk gebruik volledig gedecriminaliseerd.

Zwitserland decriminaliseerde bezit van drugs voor persoonlijk gebruik in 2007: hoeveelheden cannabis tot tien gram worden met een boete van 100 CHF (€80) afgedaan. In Oostenrijk is gebruik van cannabis, net als in Nederland, niet verboden. Anders dan in ons land is ook verkoop van cannabis stekken volledig legaal in Oostenrijk: alleen bloeiende planten zijn verboden. De growshops doen dan ook goede zaken. In grote delen van Denemarken, Duitsland en Frankrijk geldt een de facto gedoogbeleid: cannabisconsumenten worden er doorgaans met rust gelaten. 

CANADA EN VERDER

In 2003 deelde Canada met ons land een wereldprimeur toen cannabis voor medicinaal gebruik legaal in de apotheken verkrijgbaar werd. Canada hief het verbod op de teelt van hennep voor industriële doeleinden in 1998 op; inmiddels is het een volwassen industrie. Teelt van cannabis voor medicinale doeleinden is sinds 2013 legaal. Reden voor de Nederlandse firma Bedrocan om een zusterbedrijf te starten in Canada, waar het 'de grootste wietkwekerij ter wereld' bouwt.

Het debat over legalisering van cannabis en hennep voor industriële doeleinden speelt volop in Marokko, een van de grootste producenten van cannabis en hasj ter wereld. Het bovengronds brengen van de al bestaande industrie zou en economie een gigantische impuls geven.

Jamaica, ook een land waar de plant stevig in de cultuur is verankerd, bekijkt de ontwikkelingen in de VS en Canada met zeer veel interesse. Zowel cannabis-toerisme als productie van medicinale cannabis zijn een potentiële goudmijn voor het eiland. Ook andere landen in deze regio staan klaar om in te stappen.

De schokgolven van het Amerikaanse afscheid van de war on cannabis bereiken de verste uithoeken van de aarde; in Zuid Afrika staat legalisering van dagga inmiddels stevig op de politieke agenda.

URUGUAY

Gaat het in Noord-Amerika om legalisering op niveau van indivuele staten, in Zuid-Amerika is deze stap op nationaal niveau genomen door Uruguay. In oktober 2012 kondigde president Mujica een nieuwe wet aan om productie en verkoop van cannabis te legaliseren onder een staatsmonopolie. Het historische voorstel werd in december 2013 door de Senaat aangenomen. De wet voorziet ook in een wettelijk recht op thuisteelt en in Cannabis Social Clubs.